|
Бу ширкат бузуқ ширкатдир. Унинг шартлари Исломдаги ширкатлар шартига тўғри келмайди. Чунки шаръий ҳукмда шерик борасида унинг тасарруф юрита олиши шарт қилинади, холос. Ширкат ўзининг ишларини кенгайтириши мумкин. Агар шериклар дастмояни оширибми, шерикларни кўпайтирибми, ширкатни кенгайтиришга келишсалар, бемалол, хоҳлаганларича тасарруф қилишлари мумкин. Чунки шерик бир шахс сифатида ширкатга қўшган улушига қараб масъул бўлади. У шерикларнинг розилигисиз ҳам хоҳлаган пайтида ширкатни тарк этиш ҳуқуқига эга. Шериклардан бирининг ўлими ёки ақлдан озиши билан ширкат тарқаб кетмайди. Бундай пайтда ширкат иккитадан кўп одамдан таркиб топган бўлса, ўша битта одамнинг шериклиги бекор қилиниб, қолганларнинг шериклиги ўз ўрнида қолаверади. Шаръий шартлар мана шулардир. «Тўлиқ шериклик» ширкатининг шартлари эса уларга тўғри келмайди. Аксинча, уларга қарама-қаршидир. Шунга кўра у бузуқ ширкат ҳисобланиб, шаръан жоиз эмасдир.
ҳиссадорлик ширкатлари
Ҳиссадорлик ширкати кўпчилик танимайдиган шериклардан таркиб топган ширкатдир. Унинг асосчилари ширкатнинг бошланғич битимига имзо чеккан одамлардир. Чунки шу бошланғич битим унга имзо чекканларга муштарак мақсадни амалга ошириш учун ҳаракат қилиш мажбуриятини юклайди. Муштарак мақсад эса ширкатдир. Ширкатга аъзо бўлиш шахснинг ширкат лойиҳасидаги бир ёки ундан ортиқ акцияларни номинал қиймати баробарида сотиб олиш мажбуриятини ўз бўйнига олиш билан бўлади. Бу иш бир ёқлама хоҳиш-ирода билан тасарруф юритишнинг бир туридир. Яъни хоҳлаган одам бошқа шерикларнинг рози бўлиши ёки бўлмаслигига қарамасдан шерик бўлиш учун акцияларни сотиб олиши мумкин. Унга аъзо бўлиш икки йўл билан бўлади. Биринчиси - асосчилар ширкатнинг акцияларини кўпчиликка кўрсатиб ўтирмасдан, ўзаро бўлишиб оладилар. Бу иш ширкат иш юритишда таянадиган шартларни ўз ичига олувчи ширкатнинг низомий қонунини таҳрир қилиш, кейин унга асосчилар тарафидан имзо чекилиши билан амалга ошади. Қонунга имзо чеккан ҳар бир одам асосчи ва шерик ҳисобланади. Ҳамманинг имзо чекиши билан ширкат ташкил топади. Аъзо бўлишнинг иккинчи йўли эса оламда кенг тарқалгандир. Унда бир неча шахслар ширкатга асос солиб,
14-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143